Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Search in posts
Search in pages
dslc_downloads
events_agenda
klanten
dslc_projects
vacature
Verwarde man

Semantische spraakverwarringen en het gebruik van vaktermen

  • 12 juli 2024

Politie haalt verwarde man uit supermarkt!

Van onze correspondent, Nieuwegein, woensdag 10 juli 2024.
De politie heeft woensdag ingegrepen in een supermarkt in Nieuwegein. De reden was een verwarde man die het personeel en winkelend publiek lastigviel. De aanleiding voor zijn woede was de mededeling: “beste klant, kassa 1 wordt geopend”. Na deze mededeling is de man naar de filiaalleider gegaan om na te vragen ‘wie dan wel de beste klant is?’ en ‘hoe hij bepaalt wie de beste klant is’? Vervolgens ging hij naar het winkelend publiek, dat in de rij bij kassa 1 stond, om ze te bestoken met de vraag, ‘waarom zij denken dat zij de beste klanten zijn?’.

Spraakverwarringen

Dit bizarre, wellicht hilarische, maar fictieve verhaaltje is een voorbeeld van een semantische spraakverwarring. Uiteraard weet iedereen dat het woord ‘beste’ een beleefdheidsvorm is en niet een normatieve aanduiding. Toch is er bij zakelijke besprekingen regelmatig semantische spraakverwarring. Er worden termen gebruikt die niet eerst worden geduid, bijvoorbeeld door een omschrijving of een definitie te geven. Gevolg is, dat men tijdens of pas aan het eind van de bespreking, of zelfs helemaal niet, opmerkt dat men langs elkaar heen praat. Het lijkt een open deur, maar het gebeurt regelmatig. We vinden het moeilijk om de spreker te vragen wat hij of zij bedoelt met een bepaalde term of met een woord. Waarom? Bijvoorbeeld omdat:

  • De vrager bang is dat de aanwezigen denken dat hij of zij het niet begrijpt.
  • De vrager niet wil dat de spreker het gevoel heeft, dat hij of zij wordt overhoord of niet serieus wordt genomen.
  • Er geen wezenlijke interesse is in wat de spreker vertelt.
  • Er wordt aangenomen, dat iedereen de betreffende term wel kent.

En er zijn nog veel meer redenen te bedenken.

De oplossing

Woorden kunnen meerdere betekenissen hebben. Het woord ‘hoop’ kan ‘een bepaalde verwachting’ betekenen, maar ook ‘allerlei dingen rommelig op elkaar’. Een term als ‘DevOps’ kan gaan over de methode om ‘operations’ en ‘development’ in een organisatie bij elkaar te brengen, maar het kan ook gaan over een methodiek in de softwareontwikkeling die wordt gebruikt als een reeks praktijken en hulpmiddelen. Waarbij DevOps het werk integreert en automatiseert van softwareontwikkeling (Dev) en IT-operations (Ops). Het is daarom helemaal niet zo vreemd om aan het begin van een overleg een tabelletje met 2 kolommen te maken, bijvoorbeeld op een whiteboard, met daarin de woorden en termen die gebruikt gaan worden met hun definities of omschrijvingen. Gedurende het overleg kan deze tabel worden aangevuld met andere termen en woorden die verduidelijking nodig hebben. Een verzameling van dit soort tabellen kan vervolgens gebruikt worden voor het samenstellen van een Business Glossary, die bij toekomstige besprekingen kan worden gebruikt.

Agile

Een mooi neveneffect van deze oplossing is, dat moeilijkere termen en woorden niet meer als intimiderend worden ervaren en dat men zich niet meer kan verschuilen achter moeilijke termen en woorden om het eigen onvermogen te camoufleren. Dit impliceert dat een open houding, waarbij een ieder zich kwetsbaar durft op te stellen een voorwaarde is. De lezer van dit artikel zal zeer waarschijnlijk binnen een Agile framework werken of samenwerken met collega’s die binnen zo’n framework werken. Dan is de kans groot dat de 3 pilaren van het empirisme bekend zijn, namelijk:

  • Transparantie; binnen besprekingen betekent dit eerlijk zijn over wat men weet of niet weet en geen informatie achterhoudt.
  • Inspectie, laat het toe dat een ieder kritiek mag hebben op jouw ideeën en meningen.
  • Adaptie, sta open voor het continue verbeteren van jezelf, zodat je je kunt aanpassen aan (continue) veranderingen.

Met andere woorden ga niet uit van de gedachte ‘ik moet alles weten’. De kans is groot dat niemand twijfelt aan jouw kennis en kunde. Maar niemand kan alles weten en doorvragen is geen brevet van onvermogen, maar laat je betrokkenheid zien en de wil om te leren en elkaar te begrijpen.

Modelleren

Binnen mijn eigen vakgebied, namelijk het modelleren van gegevens, is eenduidigheid van termen, begrippen en woorden van het grootste belang. Vaak komen bij het mappen van bijvoorbeeld een technisch model met een logisch model, de nodige vragen naar voren over de betekenis van velden en de aansluiting met definities, als die er al zijn. Een (te) groot deel van de tijd van een modelleur wordt opgeslokt door het zoeken naar de betekenis van woorden, termen, veldnamen, enzovoorts. Door al bij de start van een project en vooral bij besprekingen definities op te stellen en termen te verduidelijken, wordt niet alleen tijd bespaard, maar worden ook business en IT meer op één lijn gebracht. Doordat men samen moet doordenken en overdenken wat termen, begrippen en woorden daadwerkelijk inhouden.

Dus, semantische overeenstemming leidt tot duidelijkheid over de te ontwikkelen of aan te passen (IT) producten. En het kan als belangrijk neveneffect hebben dat er meer begrip ontstaat voor elkaars (business en IT) denkwerelden.

Florian Barth
Data Modelleur

Deel dit met uw volgers

Politie haalt verwarde man uit supermarkt!

Van onze correspondent, Nieuwegein, woensdag 10 juli 2024.
De politie heeft woensdag ingegrepen in een supermarkt in Nieuwegein. De reden was een verwarde man die het personeel en winkelend publiek lastigviel. De aanleiding voor zijn woede was de mededeling: “beste klant, kassa 1 wordt geopend”. Na deze mededeling is de man naar de filiaalleider gegaan om na te vragen ‘wie dan wel de beste klant is?’ en ‘hoe hij bepaalt wie de beste klant is’? Vervolgens ging hij naar het winkelend publiek, dat in de rij bij kassa 1 stond, om ze te bestoken met de vraag, ‘waarom zij denken dat zij de beste klanten zijn?’.

Spraakverwarringen

Dit bizarre, wellicht hilarische, maar fictieve verhaaltje is een voorbeeld van een semantische spraakverwarring. Uiteraard weet iedereen dat het woord ‘beste’ een beleefdheidsvorm is en niet een normatieve aanduiding. Toch is er bij zakelijke besprekingen regelmatig semantische spraakverwarring. Er worden termen gebruikt die niet eerst worden geduid, bijvoorbeeld door een omschrijving of een definitie te geven. Gevolg is, dat men tijdens of pas aan het eind van de bespreking, of zelfs helemaal niet, opmerkt dat men langs elkaar heen praat. Het lijkt een open deur, maar het gebeurt regelmatig. We vinden het moeilijk om de spreker te vragen wat hij of zij bedoelt met een bepaalde term of met een woord. Waarom? Bijvoorbeeld omdat:

  • De vrager bang is dat de aanwezigen denken dat hij of zij het niet begrijpt.
  • De vrager niet wil dat de spreker het gevoel heeft, dat hij of zij wordt overhoord of niet serieus wordt genomen.
  • Er geen wezenlijke interesse is in wat de spreker vertelt.
  • Er wordt aangenomen, dat iedereen de betreffende term wel kent.

En er zijn nog veel meer redenen te bedenken.

De oplossing

Woorden kunnen meerdere betekenissen hebben. Het woord ‘hoop’ kan ‘een bepaalde verwachting’ betekenen, maar ook ‘allerlei dingen rommelig op elkaar’. Een term als ‘DevOps’ kan gaan over de methode om ‘operations’ en ‘development’ in een organisatie bij elkaar te brengen, maar het kan ook gaan over een methodiek in de softwareontwikkeling die wordt gebruikt als een reeks praktijken en hulpmiddelen. Waarbij DevOps het werk integreert en automatiseert van softwareontwikkeling (Dev) en IT-operations (Ops). Het is daarom helemaal niet zo vreemd om aan het begin van een overleg een tabelletje met 2 kolommen te maken, bijvoorbeeld op een whiteboard, met daarin de woorden en termen die gebruikt gaan worden met hun definities of omschrijvingen. Gedurende het overleg kan deze tabel worden aangevuld met andere termen en woorden die verduidelijking nodig hebben. Een verzameling van dit soort tabellen kan vervolgens gebruikt worden voor het samenstellen van een Business Glossary, die bij toekomstige besprekingen kan worden gebruikt.

Agile

Een mooi neveneffect van deze oplossing is, dat moeilijkere termen en woorden niet meer als intimiderend worden ervaren en dat men zich niet meer kan verschuilen achter moeilijke termen en woorden om het eigen onvermogen te camoufleren. Dit impliceert dat een open houding, waarbij een ieder zich kwetsbaar durft op te stellen een voorwaarde is. De lezer van dit artikel zal zeer waarschijnlijk binnen een Agile framework werken of samenwerken met collega’s die binnen zo’n framework werken. Dan is de kans groot dat de 3 pilaren van het empirisme bekend zijn, namelijk:

  • Transparantie; binnen besprekingen betekent dit eerlijk zijn over wat men weet of niet weet en geen informatie achterhoudt.
  • Inspectie, laat het toe dat een ieder kritiek mag hebben op jouw ideeën en meningen.
  • Adaptie, sta open voor het continue verbeteren van jezelf, zodat je je kunt aanpassen aan (continue) veranderingen.

Met andere woorden ga niet uit van de gedachte ‘ik moet alles weten’. De kans is groot dat niemand twijfelt aan jouw kennis en kunde. Maar niemand kan alles weten en doorvragen is geen brevet van onvermogen, maar laat je betrokkenheid zien en de wil om te leren en elkaar te begrijpen.

Modelleren

Binnen mijn eigen vakgebied, namelijk het modelleren van gegevens, is eenduidigheid van termen, begrippen en woorden van het grootste belang. Vaak komen bij het mappen van bijvoorbeeld een technisch model met een logisch model, de nodige vragen naar voren over de betekenis van velden en de aansluiting met definities, als die er al zijn. Een (te) groot deel van de tijd van een modelleur wordt opgeslokt door het zoeken naar de betekenis van woorden, termen, veldnamen, enzovoorts. Door al bij de start van een project en vooral bij besprekingen definities op te stellen en termen te verduidelijken, wordt niet alleen tijd bespaard, maar worden ook business en IT meer op één lijn gebracht. Doordat men samen moet doordenken en overdenken wat termen, begrippen en woorden daadwerkelijk inhouden.

Dus, semantische overeenstemming leidt tot duidelijkheid over de te ontwikkelen of aan te passen (IT) producten. En het kan als belangrijk neveneffect hebben dat er meer begrip ontstaat voor elkaars (business en IT) denkwerelden.

Florian Barth
Data Modelleur